hạt ngò hay còn gọi là hạt mùi, là nguyên liệu rất hay được dùng trong chế biến các món ăn có vị đậm đà. Ngoài việc dùng làm gia vị trong thực phẩm thì hạt ngò còn được sử dụng để làm trà uống, làm tinh dầu và hỗ trợ điều trị bệnh. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết được hết các công dụng tuyệt vời của loại hạt này. Và sử dụng như thế nào để mang lại hiệu quả nhất. Hãy cùng với chúng tôi khám phá bí mật về loại thảo dược này trong bài viết sau đây.
Hạt ngò là hạt gì?
Hạt ngò là bộ phận hạt của cây ngò, cây ngò rí hay còn gọi là hạt mùi, có tên gọi khoa học là Eryngium foetidum, thuộc họ Hoa tán. Hạt ngò có màu nâu sậm, nhẹ, có kích thước nhỏ đường kính 3-4mm và có mùi thơm đặt trưng, có vị cay chua, tính hơi ấm, khí thơm.
Cây ngò thuộc dạng cây cỏ thấp, mọc thẳng, thân đơn độc cao từ 35 đến 60 cm, chia cành ở ngọn. Toàn thân có mùi thơm nồng, thân cây rỗng. Lá mọc ở gốc, hình mác thuôn dài, ngoài rìa có răng cưa nhỏ, có mùi thơm dễ chịu. Hoa có màu trắng hoặc ánh nhạt, hình đầu, hình bầu dục hoặc hình trụ, mọc ra từ cành. Quả hình tròn có rãnh. Khi trưởng thành hạt sẽ rụng và phát tán.
Phân bố của cây ngò:
Cây ngò được trồng rất nhiều ở các nước vùng nhiệt đới. Ở nhiều nước vùng ven Địa Trung Hải, một số nước Trung Á, Ấn Độ, Trung Quốc, cây ngò được trồng quy mô lớn để thu quả làm thuốc và chiết xuất thành tinh dầu trong công nghiệp làm nước hoa. Tại Việt Nam, cây mọc rải rác ở mọi nơi từ Bắc đến Nam.
Thành phần hóa học của hạt ngò
Hạt ngò chứa đến 0,79 – 1,17% là tinh dầu và hàm lượng linalol chiếm đến 86,1 – 96,3%, còn gọi là Coriandrola. 5% d.pinen. Protein chiếm tới 16 hoặc 18%. Hàm lượng chất xơ dồi dào với 38%. Chất béo cũng dao động từ 13 đến 20%. Một ít geranioa, mycxen, limonex, tecpinen, phelandren và bocneola, là một loại chất lỏng có mùi thơm, màu vàng nhạt đặc trưng của dầu. Trong lá cây ngò cũng chứa trên dưới 1% tinh dầu.
Hạt ngò có tác dụng gì?
Hạt ngò sau khi thu hoạch, được đem đi phơi hoặc sấy khô sẽ rất có lợi đối với sức khỏe. Nhiều người đã tìm mua hạt ngò dùng làm gia vị trong gia đình và làm thuốc chữa bệnh, nhưng không phải ai cũng biết hết được tác dụng của loại hạt nhỏ bé này đến sức khỏe con người như thế nào. Dưới đây là các công dụng hữu ích của hạt ngò:
Điều trị rối loạn tiêu hóa
Nguồn tham khảo: https://opensiuc.lib.siu.edu/cgi/viewcontent.cgi?referer=&httpsredir=1&article=1586&context=ebl
Hạt ngò được dùng làm thuốc hỗ trợ tiêu hóa, giúp dạ dày khỏe mạnh, thông khí ở bụng dưới, giúp lợi tiểu, đại tiểu,…Vài muỗng nước ép từ cây ngò sẽ vô cùng hiệu quả khi chữa chứng rối loạn tiêu hóa, nôn mửa, kiết lỵ, viêm gan và viêm ruột kết. Hạt ngò cũng được dùng trong hỗ trợ điều trị bệnh thương hàn.
Chữa bệnh sởi ở trẻ em:
Tán nhuyễn hạt ngò hòa vào rượu và phun vào vết đậu, sợi sẽ kích thích đậu, sởi mọc nhanh và đều hơn, làm cho độc sởi được phát ra ngoài, bệnh tình giảm nhẹ. Đặc biệt khi nấu hạt ngò làm nước tắm sẽ giúp diệt khuẩn tốt hơn, an toàn cho trẻ nhỏ và chống được bệnh sởi.
Mặc khác, cần phải kết hợp giữ gìn sức khỏe, ăn uống đảm bảo cân bằng các chất tăng sức đề kháng cho cơ thể.
Hỗ trợ giúp ngủ ngon:
Sử dụng các món ăn chế biến từ hạt ngò như một liệu trình tự nhiên giúp làm dịu thần kinh, làm cơ thể thư giãn, an thần, hỗ trợ ngủ sâu và an toàn hơn.
Kháng nấm, chống nấm ở da:
Nguồn tham khảo: https://patents.google.com/patent/US20070160686?oq=coriander+eczema
Theo nghiên cứu cho thấy, trong thành phần hạt ngò chứa nhiều tinh dầu, chủ yếu là linalol(58,22%), có tác dụng sát trùng, kháng nấm khi bôi lên da.
Chữa cảm cúm hiệu quả:
Sắc nước từ hạt ngò sử dụng 2 lần trong ngày là liệu pháp an toàn, làm giảm nhanh các triệu chứng ban đầu của bệnh cảm cúm như đau đầu, sổ mũi.
Điều trị bệnh tiêu chảy:
Rang hạt ngò đều trên lửa đến khi thơm, rồi tán nhuyễn, hòa với nước sôi, để ấm, uống 2 lần trong ngày sẽ giúp giảm ngay tình trạng tiêu chảy. Bên cạnh công dụng của hạt ngò thì cây rau ngò cũng có nhiều tác dụng bất ngờ đối với sức khỏe như sau:
Giúp hạ cholesterol trong máu
Nguồn tham khảo: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18831331
Bổ sung cho cơ thể một lượng lớn các vitamin như A, C, B1, B2 và chất sắt, đồng thời giúp giảm lượng cholesterol trong cơ thể khi uống nước ép từ rau ngò.
Chống viêm, kháng viêm:
Rau ngò giàu hàm lượng cao axit béo omega 3 và omega 6 có tác dụng bảo vệ cơ thể chống lại các bệnh viêm da, giúp da khỏe mạnh. Mặc khác, trong rau ngò có rất nhiều chất diệp lục sẽ làm cải thiện tình trạng nhiễm trùng do vi khuẩn và nấm gây ra.
Đào thải kim loại nặng khỏi cơ thể:
Rau ngò giúp hỗ trợ cơ thể loại bỏ lượng kim loại nặng, giải độc, khử độc thủy ngân, nhôm và những chất có hại cho cơ thể khác.
Giúp xương chắc khỏe:
Nguồn tham khảo: https://academic.oup.com/jxb/article/60/1/227/570418
Rau mùi rất giàu Canxi giúp tăng cường sức khỏe của xương. Các khoáng chất như canxi và các chất khác giúp tăng độ bền, sự phát triển của xương. Nó cũng ngăn ngừa sự suy thoái của xương liên quan đến các bệnh như loãng xương. Nên bổ sung rau mùi vào chế độ ăn để có xương chắc khỏe . Các lá rau mùi có canxi.
Phòng chống bệnh ung thư:
Với thành phần chất chống oxy hóa gồm beta carotene, vitamin C, vitamin E, ferulic, axit caffeic, kaempferol và quercetin là những chất có tác dụng làm giảm nguy cơ mất cân bằng oxy hóa trong các tế bào, do vậy có thể phòng chống bệnh ung thư.
Tăng cường bảo vệ mắt, giúp sáng mắt:
Do giàu hàm lượng beta carotene cùng với các chất chống oxy hóa, rau ngò có công dụng làm giảm các bệnh liên quan đến mắt và cải thiện thị lực tốt.
Tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể:
Các vitamin A, C có trong rau tác dụng hỗ trợ và thúc đẩy hệ thống miễn dịch, tăng cường sức khỏe.
Bảo vệ tim mạch
Nguồn tham khảo: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S037887410800696X
Rau ngò giúp loại bỏ homocysteine – một loại axit amin gây thiệt hại cho các mạch máu và hệ thống tim mạch – và thanh lọc máu tốt. Làm giảm lượng enzyme có hại nhờ Folatecó trong rau, từ đó phòng ngừa các cơn đau tim và đột quỵ.
Giảm viêm
Nguồn tham khảo: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1610-0387.2008.06704.x?deniedAccessCustomisedMessage=&userIsAuthenticated=false
Rau mùi có đặc tính chống viêm và giảm đau, làm giảm sưng tấy do thiếu máu hoặc suy thận. Nó thúc đẩy đi tiểu, giúp loại bỏ lượng nước dư thừa ra khỏi cơ thể. Nó cũng giúp cải thiện vẻ ngoài của da và cũng làm giảm cảm giác khó chịu.
Chữa lành vết loét miệng
Nguồn tham khảo: http://www.banglajol.info/index.php/JBS/article/viewArticle/457
Thành phần được gọi là Citronelol được tìm thấy trong Rau mùi có tác dụng như một chất khử trùng. Nó cũng cung cấp các tác dụng chữa bệnh và kháng khuẩn để ngăn ngừa tình trạng loét và vết thương trong miệng trở nên tồi tệ hơn. Nó cũng đẩy nhanh quá trình chữa bệnh cùng với hơi thở thơm tho. Nhai hạt rau mùi giúp giảm hôi miệng.
Ngăn ngừa bệnh thiếu máu
Rau mùi có chứa nhiều chất sắt rất hữu ích cho bệnh nhân thiếu máu. Sự thiếu hụt sắt trong máu dẫn đến tim đập nhanh, khó thở, chức năng nhận thức kém và cực kỳ mệt mỏi. Sắt hỗ trợ hoạt động tốt của các cơ quan trong cơ thể, tăng cường sức khỏe của xương và tăng cường năng lượng.
Hạt ngò có ứng dụng gì?
Hạt ngò rất được ưa chuộng ở các nước. Nếu bạn thực sự là một chuyên gia trong việc bếp núc thì chắc chắn hạt ngò là một thành phần gia vị không thể thiếu trong nhà bạn. Sau đây là những ứng dụng của hạt ngò trong đời sống:
Dùng làm nguyên liệu nấu ăn:
Là thành phần không thể thiếu trong bếp của các bà nội trợ, hạt ngò chứa các dưỡng chất thiết yếu như: vitamin (A, C, K, B12), omega 3, phốt pho, sắt, mangan,…nên khi sử dụng sẽ rất tốt cho cơ thể, giúp chống viêm và tăng cường sức đề kháng. Nếu dùng kết hợp với các món ăn như: nướng, nấu canh, phở, các món xào,… thì hạt ngò sẽ làm tăng thêm hương thơm đặc trưng, giúp cho món ăn trở nên hấp dẫn, lạ miệng và thơm ngon hơn.
Dùng làm trà uống:
Sử dụng trà hạt ngò thường xuyên giúp thanh lọc cơ thể, giảm cân, điều trị chứng mất ngủ hiệu quả. Vì những khả năng tuyệt vời đó, mà khi ứng dụng để chữa trị bệnh mất ngủ hãy sử dụng vào buổi tối sau khi ăn.
Làm tinh dầu:
Trong hạt ngò chứa một lượng tinh dầu đủ để dùng điều chế làm tinh dầu.. Nhờ đặc tính này mà tinh dầu từ hạt ngò có mùi thơm rất tự nhiên, mang lại cảm giác dễ chịu, thư giãn, giải stress, khử mùi cơ thể,…
- Trong ngành công nghiệp sản xuất nước hoa, hạt ngò được sử dụng để làm hương liệu tự nhiên, giữ hương thơm lâu hơn.
- Khi chế biến rượu, người ta cũng sử dụng hạt ngò để làm tăng hương vị cho một số loại rượu.
Một số lưu ý khi sử dụng hạt ngò
- Người có cơ địa hay dị ứng, dễ mẫn cảm với tinh dầu trong lá và hạt ngò, cần cẩn thận khi sử dụng loại cây này, tránh tiếp xúc trực tiếp trên da.
- Người bị hen phế quản hoặc viêm phổi mãn tính tránh sử dụng hạt ngò vì dễ gây kích ứng, khó thở, trầm trộng hơn là nguy hiểm đến tính mạng.
- Đối với trẻ, khi sởi đã mọc đều và là thời kì toàn phát của bệnh thì tuyệt đối không nên dùng nước từ hạt ngò để tắm cho trẻ.
- Không dùng đối với bệnh nhiễm mồ hôi ra nhiều, cơ thể suy nhược, bệnh nhân có lóet dạ dày.
Cây rau ngò nói chung hay hạt ngò nói riêng, được ứng dụng rất nhiều và phổ biến trong cuộc sống ngày nay. Tuy nhiên, nếu muốn sử dụng hạt ngò đạt được hiệu quả cao nhất, bạn cần cân nhắc kĩ càng, rằng cơ thể mình liệu có phù hợp với loại thảo dược này hay không. Tốt nhất hãy tham khảo ý kiến của các bác sĩ hoặc thầy thuốc có chuyên môn trước khi dùng để tránh tiền mất tật mang bạn đọc nhé!
Nguồn tham khảo
https://vi.wikipedia.org/wiki/Rau_m%C3%B9i