Nói đến đặc sản một loại quả của vùng núi Tây Bắc được người dân Băc Yên coi như là một loại quả quý do thiên nhiên ban tặng, chắc hẳn ai cũng phải nhớ tới một loại quả đó là quả táo mèo rừng ( hay còn gọi là sơn tra ), hay người ta còn gọi với cái tên là trái táo mèo yên bái, với nhiều công dụng mà nó đem lại. Người ta thường dùng quả này để ngâm đường, làm dấm và ngâm rượu, làm mứt đăc biệt danh tửu sơn tra là loại đồ uống được phái mạnh vô cùng ưa chuộng. Ngoài việc dùng quả tươi để ngâm rượu thì còn có một cách ngâm khác là ngâm rượu bằng táo mèo khô. Vậy táo mèo khô là gì? Táo mèo khô có tác dụng gì? Để tìm hiểu thì mời bạn đọc cùng theo dõi bài viết sau đây nhé!

Tìm hiểu về táo mèo khô

Còn được gọi với tên khác là quả sơn tra, thuộc chi Táo mèo (Docynia), họ Hoa hồng (Rosaceae), là loại cây gỗ bán thường xanh hoặc sớm rụng lá, chiều cao từ 2-3m. Cành nhỏ màu nâu đen hoặc nâu tía khi về già, hình trụ thon búp măng, mập, đẹp, ban đầu rậm lông, về già không lông. Nụ màu mâu đỏ, đỉnh nhọn, có lông tơ. Lá hình mác, đỉnh nhọn, sớm rụng, cuống lá dài từ 0,5-2cm, thường có lông tơ, phiến lá hình mác thuôn dài hoăc elip, dài từ 3-8cm, rộng 1,5-2,5cm, mỏng như giấy, có lông tơ thưa thớt ở xa trục, hoặc gần như không lông, phía gần trục thì láng, không lông. Hoa mọc thành chùm, mỗi chùm gồm 3-5 hoa, đường kính độ 2,5cm, lá bắc hình mác. Đế hoa là hình vuông, có lông tơ rậm rạp ở xa trục. Lá đài hình mác tam giác hoặc mác, dài từ 4-8cm, đều cơ lông tơ cả hai mặt, so với ở đế hoa thì hơi ngắn, nhọn đỉnh, mép nguyên. Ra hoa từ độ tháng 2 đến tháng 3, quả tháng 8 đến tháng 9. Cánh hoa màu trắng, hình trứng ngược hoặc thuôn dài, dài từ 1-1,6cm, rộng từ 5-9mm, có khoảng 30 nhị. Vòi nhụy dài bằng nhị, hợp sinh, ở gốc có lông tơ. Quả táo mèo màu vàng, xanh, hoặc có đám đỏ, hình cầu (hay hình quả táo hay hình elipxoit), đường kính từ 2-4cm, khi non có lông tơ, lá đài bền.

Cây táo mèo có nguồn gốc từ đâu?

Cây táo mèo trước kia mọc tự nhiên, nay được người ta trồng nhiều tại các tỉnh Tây Bắc như Lao Châu, Lào Cai, Yên Bái,… ở những vùng đất có độ cao hơn 1000m so với mặt nước biển. Cũng chỉ tại những vùng đất này cây mới sinh trưởng phát triển được, nên táo mèo được xem như là một loại đặc sản của Việt Nam. Trên thế giới cũng có ở một số nước như Bhutan, Ấn Độ, Nepal, Myanma, Sikkim, Pakistan, Thái Lan, vùng Tây Nam Tứ Xuyên, Đông Bắc Vân Nam – Trung Quốc tại các bụi rậm có độ cao từ 2000-3000m so với mặt nước biển.

Thành phần hóa học của táo mèo khô

Thịt quả táo mèo chữa 0,7% chất đạm, 0,2% chất béo, 22% chất đường, cùng các axit hữu cơ như Grategolic, Malic, Oxalic, Succinic, Ursolic, Aceitc, Linoleic, Citric, Oleic, Palmitic, Stearic, Linolenic. Quả táo mèo chứa nhiều vitamin C (từ 0,03%-0,1%, đứng thứ 4 trong số các loại quả chứa nhiều vitamin C), vitamin B2 (đứng thứ nhất ngang hàng với chuối tiêu), chất Caroten (đứng thứ hai), Canxi (có 85mg canxi trong 100g quả và đứng hàng nhất), sắt, Chì, Tanin, Phytosterrin, Acetylcholine,…

Công dụng của quả táo mèo khô

táo mèo được sử dụng trong bánh kẹo và đồ uống do có vị ngọt và chua. Bên cạnh công dụng ẩm thực, nó còn được sử dụng ở Trung Quốc và Ấn Độ để làm thuốc như một chất hỗ trợ tiêu hóa và tăng cường sức khỏe tim mạch. táo mèo có nhiều lợi ích sức khỏe bao gồm giảm lo lắng, điều hòa huyết áp, thúc đẩy tiêu hóa, ngăn ngừa đau tim, giảm đau ngực, tăng cường sức khỏe đường hô hấp, thúc đẩy tiêu hóa, điều trị nhiễm trùng đường ruột, cải thiện tâm trạng và sức khỏe làn da cũng như vẻ ngoài của nó.

Táo mèo khô giúp giảm đau ngực dưới

Đau ngực hay còn gọi là đau thắt ngực rất đau nhưng không phải lúc nào cũng biểu hiện đau tim. Nhưng tốt hơn hết bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ vì nó có thể là tín hiệu cho các vấn đề về tim mạch. Táo mèo có thể làm giảm cơn đau ngực và đã được sử dụng trong y học cổ truyền hàng nghìn năm.

Tác dụng tích cực tới hệ tim mạch

Táo mào khô có tác động tích cực đến sức khỏe tim mạch. Nó có khả năng làm giảm nguy cơ mắc các vấn đề tim mạch nhờ tăng sức chịu đựng, tăng cường năng lượng, giảm khó thở và cũng loại bỏ mệt mỏi. Những quả nhỏ này chứa catechin, saponin, các hợp chất hữu cơ và các chất chống oxy hóa khác giúp chống lại các gốc tự do ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch.

Bình thường hóa huyết áp

Táo mèo khô giúp bình thường hóa mức huyết áp. Hỗn hợp hợp chất được tìm thấy trong táo mèo thiết lập huyết áp khỏe mạnh trong hệ thống tim mạch và rất hữu ích cho bệnh nhân cao huyết áp và giúp hạ huyết áp.

Thúc đẩy khả năng miễn dịch

Chất chống oxy hóa hỗ trợ trong việc loại bỏ các độc tố có hại trong cơ thể. Vitamin C giúp thúc đẩy hoạt động của các tế bào bạch cầu để tăng cường sức khỏe tổng thể.

Giảm lo lắng

Táo mèo rất hữu ích cho các tình trạng tâm lý như lo lắng, căng thẳng và trầm cảm. Nó có hiệu quả để cải thiện tâm trạng. Nó có tác động quan trọng đến mức độ nội tiết tố.

Cải thiện nhận thức

Táo mèo khô hỗ trợ lưu thông máu khắp cơ thể dẫn đến mức độ tỉnh táo và năng lượng cao. Việc cung cấp oxy thích hợp cho tất cả các bộ phận cơ thể giúp cải thiện kỹ năng nhận thức, tăng mức năng lượng cũng như sự trao đổi chất.

Sức khỏe tiêu hóa

Táo mèo khô có các hợp chất hữu cơ giúp cải thiện quá trình tiêu hóa chất dinh dưỡng. Nó cải thiện quá trình tiêu hóa và loại bỏ các vấn đề như táo bón, chuột rút, đầy hơi và các tình trạng nghiêm trọng khác như loét và ung thư ruột kết.

Sức khỏe da

Chất chống oxy hóa được tìm thấy trong táo mèo khô rất hữu ích trong việc điều trị vết loét, vết bỏng và mụn trứng cá nếu được bôi ngoài da. Nó có các hợp chất chống viêm giúp giảm ngứa trên các vết thương đang lành và các tình trạng da như bệnh vẩy nến và bệnh chàm.

Ngăn ngừa nhiễm trùng

Cùng với việc tăng cường sức khỏe hệ tiêu hóa, nó thúc đẩy sự hấp thu các chất dinh dưỡng và cũng giúp cải thiện tình trạng táo bón. Nó giúp loại bỏ các bệnh nhiễm trùng đường ruột như sán dây ra khỏi cơ thể.

Táo mèo khô sử dụng trong y học cổ truyền

Táo mèo được sử dụng để điều trị suy tim mãn tính, rối loạn nhịp tim mãn tính, rối loạn nhịp tim.
Nó được sử dụng cho các trường hợp yếu cơ tim, suy tim, tăng huyết áp, nhịp tim nhanh kịch phát, bệnh Buerger và xơ cứng động mạch.
Sử dụng lá và hoa của cây táo gai để giảm hiệu quả hoạt động của tim.
Táo mèo được sử dụng trong y học dân gian như một phương pháp điều trị tăng huyết áp, cường tim, rối loạn nhịp tim và thiếu máu cục bộ của tim.
Giàu flavonoid, nó ngăn ngừa sự phá hủy collagen trong các liên kết, giảm độ mỏng manh của mao mạch và giảm viêm.
Nó làm giảm mức độ cholesterol một cách hiệu quả.
Ở Trung Quốc, nó được dùng để hạ huyết ứ và tiêu thực.
Các dung dịch pha loãng điều trị có hiệu quả đối với suy tim do tuổi già, suy tim, đau thắt ngực và rối loạn nhịp tim.
Nó được sử dụng để điều trị cơ tim yếu, viêm và các vấn đề về tim thần kinh.
Vỏ cây được dùng làm thuốc chữa cảm sốt và sốt rét.
Rễ được sử dụng để tạo sức sống cho các động mạch tim.
Nó thúc đẩy sức khỏe tim mạch, đánh trống ngực, khó thở và khả năng chịu đựng khi tập thể dục.

Một số lưu ý về táo mèo khô

Sử dụng nhiều loại quả này và trong thời gian dài có thể làm cơ thể giảm hụt lipit máu, nhất là đối với người đang có thai bởi vì lipit là chất đóng vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển của thai nhi. Bên cạnh đó, nó còn chứa một số chất có tác dụng kích thích sự hứng phấn ở tử cung, gây co bóp và có thể dẫn tới sảy thai hoặc sinh non.
Nếu ăn nhiều táo mèo có thể dẫn đến hao hí, tổn hại răng, những người gầy yếu, tiêu hóa kém, cơ thể suy yếu không nên dùng. Người bị bệnh dạ dày chỉ nên dùng táo mèo và các sản phẩm liên quan khi đã ăn no.
Như chúng ta đã biết, lipit đóng vai trò rất quan trọng trong cấu tạo tinh trùng, nói cách khác mỡ máu giúp cơ thể tổng hợp các inositol, sorbitol, fructose,… là những chất cần để phục vụ cho việc sản xuất tinh dịch của tinh hoàn. Trong khi đó ăn nhiều táo mèo hoặc các sản phẩm liên quan có tác dụng giảm béo (giảm lipit) điều này có thể gây hại cho cơ thể hoặc làm giảm ham muốn tình dục nếu quá lạm dụng. Mặc dù chưa có nghiên cứu nào chứng minh điều này, nhưng đã có những lời nhận xét, phàn nàn của cánh mày râu về vấn đề này, chúng ta vẫn nên chú ý cẩn thận.