Hạt đười ươi

Hạt đười ươi được biết đến như một loại thực phẩm dùng trong giải khát. Hạt đười ươi không những giúp thanh nhiệt, giải độc cơ thể mà còn có tác dụng chữa bệnh rất tốt. Vị thuốc có tác dụng nổi bật trong việc điều trị bệnh gai cột sống. Trong bài viết lần này, hãy cùng Nông sản Vũ Lâm tìm hiểu rõ hơn về công dụng cũng như cách sử dụng của hạt đười ươi nhé!

Hạt đười ươi bay là hạt gì?

Hạt đười ươi bay là là hạt của cây đười ươi hay còn gọi là cây đại hải tử, lười ươi Hạt đười ươi bay là quả đười ươi khi già và tự rụng khi có gió để phát tán hạt…Ngoài ra loại hạt này còn có tên gọi khác nhau như:

• Tên dược liệu: Hạt đười ươi
• Tên gọi khác: Hạt ươi, người Hoa gọi là Ố – Nàm – Chẩy (An Nam Tử), đại phát tử (Trung Quốc), đại hồng quả, đại hải tử, đại hải,…
• Tên khoa học: Sterculia lychnophora Hance
• Họ: Cẩm Quỳ Malvaceae

Mô tả thực vật cây đười ươi

Cây đười ươi là một loại cây rừng thân gỗ, gốc có đường kính lên đến trên 1m, chiều cao từ 20m – 40m. Lá mọc tập trung ở đỉnh cành, phiến lá dài 10 – 20 cm, rộng 12cm. Lá cây không có lông và có màu bạc sáng.

Hoa của cây khá nhỏ. Quả đười ươi chín bên ngoài có màu nâu vàng, vỏ quả mỏng, cứ 4 năm sẽ cho trái chín 1 lần.

Hạt đười ươi phân bố ở đâu?

Cây đười ươi thường phân bố chủ yếu ở dãy Trường Sơn, miền Đông Nam Bộ và ở rừng núi Tây Nguyên. Chúng được xem như là thảo dược quen thuộc của người dân tại đây, họ thường xuyên sử dụng hạt ươi để làm thuốc trị nhiều bệnh khác nhau.

Ngoài ra, cây đười ươi cũng được người dân nuôi trồng nhiều ở các tình như Lâm Đồng, Gia Lai, Kon Tum, Đồng Tháp, Vũng Tàu, Quảng Nam, Quảng Ngãi. Loại cây này còn xuất hiện ở Malaysia, Thái Lan, Lào, Campuchia.

Phân loại quả đười ươi

Quả đười ươi được chia làm 2 loại chủ yếu bao gồm:

Hạt đười ươi bay sẻ

Loại hạt này thường xuất hiện chủ yếu ở Đồng Nai. Chúng có kích thước nhỏ, khi chín sẽ rụng xuống có màu vàng hơi ngà ngà, vỏ tương đối mỏng và nở nhanh.

Quả đười ươi bay trâu:

Loại hạt này lại phân bổ chủ yếu ở Quảng Nam, chúng thường ít gặp và số lượng hàng năm không nhiều. Đặc điểm hình dạng của chúng là hạt to và dài hơn so với đười ươi bay sẻ. Khi chín có màu vàng nâu sẫm đặc trưng.

Quả đười ươi sẻ và trâu là 2 loại phổ biến tại nước ta, được sử dụng phổ biến trong các loại nước mát thanh nhiệt, giải độc gan. Ngoài ra cũng có thể dùng làm thuốc trị táo bón, gai cột sống, sỏi thận,…

Thành phần hóa học có trong hạt đười ươi

Thành phần hoá học của đười ươi. Cụ thể, trong hạt đười ươi khô có chứa các hoạt chất như:

• Bassorin
• Galactose
• Arabinose
• Pentose
• Sterculin

Bên cạnh đó, chúng còn chứa tinh bột, chất béo, đường, tanin, chất nhầy, chất đắng,… Vậy những hoạt chất này có tác dụng gì với sức khỏe con người?

• Ba loại đường có chứa trong hạt đười ươi đó là glucose, pentose,arabinose sẽ có chức năng là làm thuyên giảm nhanh các cơn đau nhức, cứng khớp và các bệnh lý liên quan đến xương khớp.
• 3 thành phần kể trên còn có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm hiệu quả. Nhờ vậy, hạt đười ươi còn có khả năng trị bệnh ngoài da, phục hồi tổn thương nhanh chóng. Tác dụng này đã được kiểm chứng qua nhiều trường hợp và các bài thuốc khác nhau.
• Thành phần bassorin và sterculin có trong nhân của quả này còn giúp giảm đau nhanh chóng, kiểm soát và phục hồi tình trạng rối loạn thần kinh thực vật. Hạn chế đi tiểu thất thường và mất cân bằng do gai cột sống gây ra.

Phương pháp thu hái, chế biến và bảo quản hạt đười ươi

Phương pháp thu hái hạt đười ươi

Hạt đười ươi thường chín vào tháng 7 và tháng 8 vào mùa mưa, lúc này trong rừng già thường có những cơn gió mạnh sẽ làm rụng quả ươi, lợi dụng gió để phát tán hạt. Người dân vùng núi thường đi nhặt hạt ươi bay vào những ngày gió mạnh để thu được nhiều hạt ươi nhất. Hạt ươi bay là loại có chất lượng tốt nhất vì hạt ươi đã đủ độ già và tỷ lệ nở sẽ đạt cao nhất.

Cách bảo quản hạt đười ươi

Hạt ươi khi nhặt về sẽ được sấy hoặc phơi khô, không để hạt ươi dính nước mưa hoặc để nơi ẩm thấp, hạt ươi sẽ rất nhanh bị hư hỏng.

Cách sử dụng hạt đười ươi

Tuỳ vào nhu cầu sử dụng mà cách ăn hạt ươi lại khác nhau. Tuy nhiên, phổ biến nhất là bạn ngâm chúng trong nước ấm cho mềm rồi tách vỏ và nhân, chỉ lấy phần cùi thịt rồi đem đi chế biến.

Hạt đười ươi có công dụng gì?

Hạt ươi sở hữu những đặc tính có tác dụng trong việc phòng, chữa bệnh cho con người. Chúng được ứng dụng rộng rãi trong Đông y và Tây y trong các bài thuốc chữa bệnh cho con người.

Hạt ươi chữa bệnh gì

Theo y học cổ truyền, hạt đười ươi có vị ngọt hơi lợ, tính mát, thông độc, nhờ đi vào kinh phế, có tác dụng chữa khản tiếng, họng sưng đỏ, viêm họng, ho khan, làm mát, thanh nhiệt, giải độc, giúp giảm tình trạng mụn trứng cá do nóng trong, chảy máu cam ở trẻ nhỏ.

Cụ thể như sau:

• Hỗ trợ điều trị thoái hóa cột sống, gai cột sống, thoát vị đĩa đệm và các bệnh lý liên quan đến xương khớp do lượng chất béo có trong quả đười ươi tương đối cao.
• Điều trị viêm họng lâu ngày, tiêu đờm, cắt giảm các cơn ho khan, ho lâu ngày, cổ họng sưng đau, ho ra máu.
• Điều trị các bệnh liên quan đến các vấn đề nóng trong như trị mụn nhọt, tiêu viêm, chảy máu cam ở trẻ em, táo bón do nhiệt.
• Giải độc, thanh phế nhiệt, giải độc, lợi yết hầu,  thanh trường thông tiện, điều hoà cơ thể.
• Cải thiện tình trạng viêm đường tiết niệu, sỏi thận, tiểu buốt, tiểu đường hiệu quả.
• Ngoài ra, nhờ tính hàn, giải độc, mát gan mà hạt đười ươi sở hữu nên việc sử dụng hạt đười ươi giảm cân trong thời gian dài sẽ có hiệu quả.

Tác dụng của hạt ươi và cách sử dụng hạt ươi

Chữa gai cột sống bằng hạt đười ươi

Nguyên liệu chuẩn bị: 20g hạt đười ươi khô, 100g đường trắng

Cách thực hiện:

• Đem hạt ngâm trong nước ấm chừng 2 giờ
• Khi phần hạt đã mềm, dùng tay tách bỏ phần xơ và nhân, chỉ giữ lại phần bên trong hạt.
• Cho phần nhân hạt đười ươi vào một ly nước, thêm chút đường rồi khuấy đều.
• Uống phần nước và cả cái.
• Liều dùng: Ngày uống 3 lần, liên tục trong vòng khoảng 2 tuần sẽ thấy cơn đau nhức cột sống cổ, lưng thuyên giảm rõ rệt.

Hạt đười ươi trị viêm họng

Nguyên liệu chuẩn bị: 5-10 hạt khô

Cách thực hiện:

• Rửa sạch hạt đười ươi
• Cắt hai đầu rồi cho vào cốc.
• Cho lượng nước ấm vừa đủ vào cốc, thêm chút đường rồi uống thay nước lọc.
• Sử dụng đều đặn 10-30 ngày để mang lại hiệu quả tối ưu.

Hạt đười ươi chữa bệnh chảy máu cam

Bạn có thể giải quyết tình trạng chảy máu cam của trẻ nhỏ bằng cách sử dụng nước hạt đười ươi sao vàng. Cách thực hiện như sau.

• Sao vàng hạt đười ươi trên chảo nóng.
• Sau đó nấu cùng nước cho trẻ uống.
• Thực hiện trong nhiều ngày cho tới khi bệnh tình thuyên giảm.

Hạt đười ươi chữa sỏi thận

Nguyên liệu chuẩn bị: Đười ươi, chuối hột rừng khô.

Cách thực hiện:

• Hạt đười ươi rang khô, chuối hột thái mỏng.
• Lấy tỉ lệ 1 hạt, 4 lát chuối hột trộn với nhau.
• Xay nhuyễn 2 nguyên liệu trên thành bột.
• Chia làm 2 phần, mỗi ngày dùng 1 muỗng pha với nước ấm.
• Uống sau ăn.

Cách dùng hạt đười ươi giảm cân

Hạt ươi có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, mát gan nên có tác dụng tuyệt vời trong việc giảm cân hiệu quả.

Cách làm rất đơn giản, bạn lấy vài hạt ươi với một số loại hạt như hạt mủ trôm, hạt é,…xay thành sinh tố uống hàng ngày trong thời gian dài sẽ giúp bạn lấy lại vóc dáng hiệu quả.

Cách trị táo bón bằng hạt ươi

Thông thường, để trị táo bón người ta thường ngâm chúng trong nước. Tuy nhiên, hạt đười ươi ngâm nước nóng hay lạnh sẽ cho hiệu quả tốt nhất? Để hạt được mềm và có thể lột được lớp vỏ bên ngoài nhanh chóng đồng thời để các hoạt chất trong hạt như sterculin, glucose, tamin dễ dàng chuyển hóa, hấp thụ một cách dễ dàng thì bạn nên ngâm chúng trong nước nóng.

Sau đó lấy phần thịt uống vào buổi sáng sớm khi đói để trị táo bón.

Những lưu ý khi sử dụng hạt đười ươi

Quả đười ươi tuy có nhiều tác dụng hữu ích nhưng không phải ai cũng sử dụng chúng đúng cách. Nếu không biết những nguyên tắc khi sử dụng chúng sẽ dẫn tới nguy hiểm. Dưới đây là một số lưu ý cụ thể mà bạn cần quan tâm:

• Khi sử dụng hạt nên ngâm trong nước nóng đến khi nguội hẳn để đảm bảo các chất được hấp thụ dễ dàng.
• Không ăn hạt ươi khô sẽ gây tắc nghẽn ruột, tức bụng, khó thở.
• Sử dụng với liều lượng vừa đủ, theo chỉ dẫn của thầy thuốc.
• Phụ nữ đang có thai ăn hạt đười ươi được không? Câu trả lời là không. Tốt nhất bạn nên đợi đến khi sinh xong hoặc hỏi ý kiến thầy thuốc trước khi dùng.
• Bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát, uống đến đâu ngâm tới đó để tránh hạt bị lên men, nhiễm khuẩn.
• Khi gặp các tác dụng phụ như buồn nôn, ho có đờm, đờm trắng nhầy thì hãy ngưng dùng và hỏi ý kiến thầy thuốc.
• Mua ở những nơi uy tín, nguồn gốc rõ ràng.